Duurzaamheidstransities zijn radicale maatschappelijke veranderingen richting een duurzame(re) samenleving, als antwoord op een aantal hardnekkige problemen in hedendaagse moderne samenlevingen*. Aldus een definitie uit de cursus ‘Transitiemanagement’ van DRIFT (Dutch Research Institute For Transitions)**.

Ik ben geïntrigeerd door de winst van systeemdenken. Dit kan een uitgangspunt zijn voor communicatiemanagers of mvo-deskundigen die een gezamenlijke stip aan de horizon willen inzetten. Om mensen te binden, boeien en te bewegen voor duurzame bedrijfs- of organisatiedoelen.

Tip 1: Introduceer het systeemdenken

Transitiedenken gaat uit van scenario’s waarin je beschrijft welke veranderingen in een systeem*** nodig zijn om niet langer onze ‘aardse’ hulpbronnen uit te putten. Bijvoorbeeld:

Systeem	Van	Naar
Mobiliteit	autoafhankelijkheid	flexibele ketenmobiliteit (OV, fiets, auto)
Mobiliteit	fossiele brandstoffen	elektrische voertuigen
Mobiliteit	individueel bezit voertuigen	mobiliteit als dienst
Water	water keren	water accommoderen
Afval	afval is afval	afval is voedsel
Materialen	recyclen	upcyclen
Energie	fossiel	hernieuwbaar
Woningen	energie consumeren	energie produceren

Tabel: Van.. naar –specificatie op subsystemen…. Flor Avelino, DRIFT, Synthese transitiedenken mei 2013

Dit model van denken vormt een prima basis voor strategiesessies.

Tijdens de cursus beschreef ik bijvoorbeeld, samen met een aantal deelnemers, de systemen die onderdeel uitmaken van de ‘fysieke ruimte’. Denk aan wegen, gebouwen, infrastructuur, natuur. Voor al deze onderdelen beschreven we het kenmerk van de huidige situatie en de duurzame toekomstvariant. Vervolgens clusterden we die ‘transities’ en beschreven we in 1 zin de transitieopgave voor de fysieke ruimte. Het werd die uiteindelijke zin die ons deed opveren. Die schetste een eindresultaat, waaraan we ons graag wilden committeren! Dat gaf energie! In een bedrijf kun je deze zin gebruiken voor je ‘stip op de horizon’, zeker als je daar ook je eigen rol of bijdrage aan toevoegt.

Tip 2: Koppel transitieopgave aan innovatie en/of productontwikkeling

Ga uit van je bedrijfsdoelstellingen en zoek uit aan welk van bovenstaande systemen dit linkt. Vraag een aantal medewerkers (liefst de friskijkers, dwarsdenkers of ontregelaars ****, dwars door het bedrijf heen) of ze meedenken over de transitieopgave vanuit jullie perspectief. Dit levert input voor toekomstscenario’s, innovatie of productontwikkeling. Realiseer je dat het ontwerpen en effectief faciliteren van een dergelijke bijeenkomst cruciaal is. Wellicht is in het bedrijf een ervaren facilitator werkzaam. Schroom anders niet om daarin te investeren. Maak voor de verslaglegging en terugkoppeling ook gebruik van de kracht van beelden! Schrijf geen notulen, maar zet een tekenaar aan het werk.

Tip 3: Beschrijf je toekomstvisie

Gebruik de uitkomsten van je vooronderzoek en de strategiesessie om jullie ‘stip op de horizon’ te beschrijven en te verbeelden. Het transitiedenken geeft je zo een duurzame toekomstvisie, waarmee je mensen kunt inspireren en aan je kunt binden. Gebruik daarbij de kracht van het verhaal én het beeld, zoals toegepast bij storytelling.

Ervaringen delen?

De uitdaging van het transitiedenken – en managen is wat mij betreft het VERDER DENKEN. Verder dan je eigen bedrijfsdoelen en –productcyclus, verder dan het eigen systeem waarin je werkt. Zoeken naar de koppeling met andere systemen. Het uitgangspunt is de benodigde verandering. Dat vraagt natuurlijk de overtuiging dat zaken anders moeten! Ben heel benieuwd of jij hier in je bedrijf ervaring mee hebt. Ik hoor het graag.

 

* (Grin, Rotmans and Schot 2010)

** De kennisuitwisseling was een experiment: DRIFT bood deze ‘wederdienstcursus’ aan voor zzp’ers en maakt de komende zes maanden gebruik van de expertise en talenten van de deelnemers. Een nieuw business model, volgens DRIFT passend bij transities.

*** De grenzen van complexe systemen worden bij transities opengebroken en verlegd. In het kader van duurzaamheid zijn dit bijvoorbeeld ons energiesysteem, mobiliteitssysteem, RuimtelijkeOrdening, ecosysteem etc.

**** aldus Derk Loorbach, directeur van DRIFT

 

Klik hier om een reactie achter te laten